Thú chơi mai của người Huế ngày nay không chỉ dừng lại ở những chậu hoàng mai có hoa và mùi hương kiêu kỳ mà còn mở rộng sang những giống mai vàng mới, tưởng chừng chỉ có trong truyền thuyết. Một trong những giống mai độc đáo đang thu hút sự chú ý của giới chơi mai cảnh ở Huế là cây mai "lá ngọc cành vàng," với màu sắc và hình dáng vô cùng lạ lẫm.
Mai "lá ngọc cành vàng" có lá, cành non, và hoa mang màu vàng nhạt, tựa như màu ngọc quý. Sự đặc biệt này là kết quả của việc lai tạo giống một cách tự nhiên. Theo những nhà vườn trồng mai ở Huế, giống mai đột biến này có hiệu quả kinh tế cao hơn bởi sự độc đáo, mới lạ, và đặc biệt là sức sống khỏe, khả năng chống chịu tốt với các điều kiện thời tiết.
Trong những ngày gần đây, giới chơi mai cảnh ở Huế đang xôn xao về giống mai "lá ngọc cành vàng" từ vườn mai của anh Phan Văn Quý, ở xã Thủy Vân, thị xã Hương Thủy. Chậu cây mai của anh Quý nổi bật với lá, ngọn, và búp mai có màu vàng nõn như màu ngọc. Khi cây mai ra hoa, toàn bộ cây sẽ chỉ có một màu vàng duy nhất, từ lá đến hoa, tạo nên một cảnh tượng vô cùng ấn tượng.
Anh Phan Văn Quý chia sẻ rằng giống mai "lá ngọc cành vàng" được anh phát hiện ở tỉnh Quảng Trị trong một lần được thuê chăm sóc vườn mai. Ban đầu, anh không để ý nhiều, nhưng khi trở về Huế, anh nhận ra sự độc đáo của cây mai này. "Cây mai cao khoảng 5m, nhưng lá, cành, ngọn, và hoa đều mang màu vàng," anh Quý kể lại.
Sự xuất hiện của những giống mai độc đáo như "lá ngọc cành vàng" và "quảng hương mộc mai" không chỉ làm phong phú thêm thú chơi mai ở Huế mà còn gợi lên những câu chuyện thú vị và sự tò mò về nguồn gốc của chúng. Những giống mai này không chỉ mang đến vẻ đẹp mới lạ cho không gian ngày Tết mà còn thể hiện sự sáng tạo và công sức của những người trồng mai, những người đã dành cả đời để chăm sóc và tạo ra những tác phẩm nghệ thuật sống động.
Hôm sau, anh Quý gọi một số người bạn chơi mai vàng giảo cà mau cảnh ở Huế đến để hỏi và cho họ xem ảnh của cây mai đặc biệt mà anh vừa phát hiện. Một người trong nhóm này nhận định rằng cây mai đó có thể là mai "lá ngọc cành vàng" - một loại mai mà dân gian đồn đoán rằng từng được vua triều Nguyễn cho trồng trong Đại Nội. Có lẽ, giống mai quý này đã lưu lạc từ cung cấm ra vùng Quảng Trị qua những con đường bí ẩn.
Tuy nhiên, đây chỉ là lời đồn đoán từ dân gian và chưa ai có bằng chứng rõ ràng về sự tồn tại của giống mai đặc biệt này tại Huế. "Vậy là tôi lặn lội ra Quảng Trị để mua bằng được cây mai này. Ban đầu, chủ nhân của cây mai nhất quyết không bán mà chỉ cho tôi vài cành mai về ghép. Nhưng sau này, thấy tôi có duyên với loại mai quý, người đó đã tặng tôi khoảng 1.000 hạt giống để trồng," anh Quý kể lại hành trình tìm kiếm cây mai "lá ngọc cành vàng."
Cây mai này có ngọn và lá màu vàng nhạt như màu ngọc quý. Anh Quý đã sử dụng các cành mai "lá ngọc cành vàng" để ghép vào thân của cây hoàng mai. Khoảng một năm sau, cây mai ghép bắt đầu ra hoa, ngọn và lá có màu vàng ngọc với mùi hương đặc trưng, khiến anh Quý vô cùng mừng rỡ. Tuy nhiên, trong số 1.000 hạt giống mà anh nhận được, chỉ có hai cây sống sót và phát triển. "Chính vì vậy, loại mai này đã quý nay lại càng quý hơn," anh Quý chia sẻ.
Ngoài mai "lá ngọc cành vàng," Huế còn nổi tiếng với "quảng hương mộc mai," một giống mai có hương thơm đặc biệt, khác hẳn với mùi hương dịu nhẹ của mai vàng thông thường. Loài mai này được ông Nguyễn Đình Lam, chủ một nhà vườn ở phường Thủy Phương, thị xã Hương Thủy, phát hiện và nhân giống. "Quảng hương mộc mai" không chỉ có hương thơm độc đáo mà còn mang vẻ đẹp cổ điển, làm phong phú thêm thế giới mai cảnh ở Huế.
Ông Nguyễn Đình Lam, chủ nhân của "quảng hương mộc mai," cho biết ông đã mất nhiều năm nghiên cứu và chăm sóc loài mai này. Sự xuất hiện của những giống mai mới như "quảng hương mộc mai" và "lá ngọc cành vàng" không chỉ tạo ra sự mới lạ trong thú chơi mai cảnh ở Huế mà còn gợi lên những câu chuyện kỳ diệu và bí ẩn về nguồn gốc của chúng. Mỗi giống mai đều có sức hút riêng, mang đến những trải nghiệm độc đáo và góp phần làm phong phú thêm không gian ngày Tết.
Ông Nguyễn Đình Lam kể lại rằng vào năm 2002, ông đã lặn lội đến vùng Truồi để mua một cây mai đột biến có hoa nở tới 9 cánh, với ý định dùng để chưng Tết. Sau Tết, ông đã lấy giống từ cây mai này để trồng trong vườn của mình. Đến năm 2008, trong một lần thăm vườn mai, ông Lam phát hiện có một mùi hương rất đặc biệt phát ra từ những đặc điểm nhận dạng giống mai vũ nữ chân dài .
"Một cây mai trong số các cây con đang nở hoa có mùi hương rất đậm đà, thoang thoảng tựa như hoa mộc. Thấy lạ nên tôi quyết định trồng riêng cây này và dùng hạt của nó để nhân giống," ông Lam chia sẻ.
Cây mai này sau đó đã được gọi là "quảng hương mộc mai," do có hương thơm đặc trưng như hoa mộc và hoa có cánh dày, màu vàng đậm. Ông Lam kể rằng trong một lần ghé thăm vườn, một vị trụ trì từ một ngôi chùa ở Huế đã phát hiện ra cây mai lạ có mùi thơm và đặt tên cho nó. Ngoài mùi hương đặc biệt, "quảng hương mộc mai" còn nổi tiếng với khả năng ra hoa dễ dàng và lá non có màu hồng nhạt. Có cây mai trong vườn của ông Lam từng cho ra hoa có đến 18 cánh.
Ông Lam tin rằng sự xuất hiện của giống mai này là kết quả của một sự đột biến gen tự nhiên, có thể do con ong hoặc con bướm vô tình thụ phấn chéo. "Vì vậy, những giống mai mới độc đáo đã xuất hiện," ông Lam giải thích.
Sự độc đáo của những giống mai như "quảng hương mộc mai" và "lá ngọc cành vàng" không chỉ thu hút sự chú ý mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Anh Phan Văn Quý, người đã nhân giống và kinh doanh cây mai "lá ngọc cành vàng," cho biết giá của loại mai này cao gấp đôi so với hoàng mai cùng kích cỡ. "Cây đắt nhất tôi từng bán có giá khoảng 145 triệu đồng," anh Quý chia sẻ.
Sự đột biến gen đã tạo ra những giống mai mới độc đáo, mang đến cho người chơi mai và các nhà sưu tập những lựa chọn mới mẻ và độc lạ. Đồng thời, sự phát hiện và nhân giống của ông Lam và anh Quý cũng cho thấy tinh thần khám phá và sáng tạo trong việc phát triển ngành trồng mai, góp phần làm phong phú thêm thế giới mai cảnh và tạo ra những cơ hội kinh doanh mới.